Κατερίνα Χέλμη: Η ατάκα που την καθιέρωσε, οι ρόλοι της ιερόδουλης και η ζωή που επέλεξε μακριά από την δημοσιότητα

Η Κατερίνα Χέλμη μεγάλωσε στην Πλάκα. Ο πατέρας της είχε κατάστημα ανδρικών ρούχων, ενώ έραβε για τους μεγάλους της εποχής. Όλη η οικογένεια αγαπούσε τις Τέχνες και η ίδια μεγάλωσε σε ένα θεατρόφιλο περιβάλλον, που πάντα ήταν στο πλευρό της.

Γεννήθηκε στις 12 Αυγούστου 1939 στην Αθήνα και έγινε γνωστή μέσα από τους ρόλους που ενσάρκωσε σε αγαπημένες ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου.

Κατερίνα Χέλμη: Το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο

Αν και η πρώτη της εμφάνιση στο σινεμά έγινε το 1957, στην ταινία “Μπαρμπαγιάννης ο κανατάς”, η μεγαλύτερη επιτυχία της Κατερίνας Χέλμη ήταν τα “Κόκκινα Φανάρια”, όπου ενσάρκωνε την ιερόδουλη Μαρίνα που εκλιπαρούσε τον Ντορή της να μη φύγει, αλλιώς θα φαρμακωθεί… Αυτός ο ρόλος αν και τη βοήθησε να καθιερωθεί στο χώρο, ωστόσο κατά κάποιον τρόπο τη στιγμάτισε, καθώς το κοινό την είχε ταυτίσει με τη Μαρίνα.

Κατερίνα Χέλμη: Η ατάκα που την καθιέρωσε, οι ρόλοι της ιερόδουλης και η ζωή που επέλεξε μακριά από την δημοσιότητα

Κατερίνα Χέλμη: Οι ρόλοι που άφησαν ιστορία

Η ηθοποιός δεν έμεινε στο μυαλό του θεατή μόνο ως η Μαρίνα από τα “Κόκκινα Φανάρια”, αλλά και ως η κακιά Εύα Τσάμη – η αντίζηλος – που δεν άφηνε το ζεύγος Παπαμιχαήλ-Βουγιουκλάκη να χαρούν τον έρωτά τους στην ταινία “Η Αγάπη μας”.

Παρόλα αυτά, όπως είχε πει η Μέριλ Στριπ, «όταν γίνεσαι ο χαρακτήρας και χάνεις για λίγο τον εαυτό σου, είναι μια μοναδική στιγμή. Αισθάνεσαι τότε ότι η δουλειά σου έπιασε τόπο. Αυτές οι στιγμές είναι πραγματικά μαγικές». Πράγματι, η Κατερίνα Χέλμη έζησε τέτοιες μαγικές στιγμές στη διαδρομή της καριέρας της.

Αν και στο πλούσιο βιογραφικό της έχει πολλές θεατρικές παραστάσεις, περισσότερες από 25 ταινίες και συμμετοχές σε τηλεοπτικές σειρές, δύο ήταν οι ρόλοι τους οποίους η Χέλμη σφράγισε με το υποκριτικό της ταλέντο. Είναι από τις περιπτώσεις εκείνες, που ο ρόλος δεν «κυνήγησε» αυτόν/η που τον υποδύθηκε στα μετέπειτα χρόνια, αλλά ο ίδιος ο ηθοποιός έδωσε το δικό του στίγμα, έβαλε τη δική του σφραγίδα. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε δει περιπτώσεις ηθοποιών να ταυτίζονται με έναν ρόλο και να τους «καταδιώκει» σε όλη τη διάρκεια της καριέρας τους και κάθε προσπάθειά τους να κάνουν κάτι διαφορετικό, δεν τύγχανε της θερμής ανταπόκρισης του κοινού. Λίγες ήταν οι περιπτώσεις εκείνες των ηθοποιών που ξέφυγαν από την «κατάρα» ενός ρόλου. Και σίγουρα η Χέλμη ανήκει σε αυτή την κατηγορία.

Κατερίνα Χέλμη: Υποδύθηκε παραπάνω από μία φορά την ιερόδουλη

Ο ρόλος της Μαρίνας μπορεί να τη στιγμάτισε, αλλά ταυτόχρονα της άνοιξε και την πόρτα για να συμμετέχει σε μεγάλες ταινίες-σταθμούς της ιστορίας του ελληνικού σινεμά. Όταν ο Φίνος την είδε να υποδύεται τη «Μαρίνα» στη θεατρική παράσταση, «Τα κόκκινα φανάρια», βρήκε αμέσως την ηθοποιό, που θα ενσάρκωνε τη δική του ιερόδουλη στην ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη, «Νόμος 4000». Και μπορεί ο ρόλος να μην ήταν πρωταγωνιστικός, όμως, χάρισε στο κοινό μία ανεπανάληπτη κινηματογραφική σκηνή.

Η Κατερίνα Χέλμη ήταν από τις ελάχιστες περιπτώσεις, που υποδύθηκε παραπάνω από μία φορά την ιερόδουλη και κάθε φορά, έδινε στην ηρωίδα της μία δραματική διάσταση, βγαλμένη από τραγωδία. Η συχνότητα που παρουσιάζονταν τέτοιοι ρόλοι στο δρόμο της τότε δεν ήταν τυχαίχα, καθώς τη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου, το ρόλο της ιερόδουλης τον συναντούσαμε σε πολλές ταινίες. Ακόμη και μεγάλες σταρ της εποχής, για χάρη της Τέχνης «εξάσκησαν» το αρχαιότερο επάγγελμα, στη μεγάλη οθόνη.

Και μία φράση που προσφέρεται ακόμη και σήμερα για προβληματισμό. Είναι η σκηνή, όπου ο Καθηγητής (Βασίλης Διαμαντόπουλος) πηγαίνει να ευχαριστήσει την ιερόδουλη (Κατερίνα Χέλμη), επειδή έσωσε την κόρη του, την οποία, όμως, επίμονα ήθελε να διώξει από την πολυκατοικία, λόγω του επαγγέλματός της. Κι εκεί στον έντονα συγκινησιακό διάλογο που είχαν, η «πόρνη» του είπε: «Γιατί έχω κι εγώ τιμή, να εδώ μέσα», δείχνοντας το σημείο της καρδιάς. Και αυτή η τόσο απλοϊκά δοσμένη φράση, καθρέφτισε την ψυχή της πόρνης, δίνοντας στο κοινό και αυτή την πλευρά, την ανθρώπινη την οποία πολλοί προσπερνούσαν, μένοντας στην εικόνα.

Κατερίνα Χέλμη: Η σπαραξικάρδια σκηνή που συγκλονίζει μέχρι και σήμερα

Η Κατερίνα Χέλμη είχε τη μοναδική ικανότητα να πείθει τον θεατή για το ρόλο που υποδυόταν. Και είναι αυτή η μαγική στιγμή, που είπε η Μέριλ Στριπ: όταν γίνεσαι ο χαρακτήρας που υποδύεσαι και χάνεις για λίγο τον εαυτό σου. Και η Χέλμη το πέτυχε σε δύο αριστουργήματα του ελληνικού κινηματογράφου, στα «Κόκκινα φανάρια» και στο «Νόμο 4000».Και στις δύο ταινίες, οι φράσεις της ήταν εκείνες, που μπορούμε να πούμε ότι χαρακτήρισαν το ρόλο της ιερόδουλης, όπου υποδύθηκε.Στα «Κόκκινα φανάρια», ήταν η «Μαρίνα», ένα από τα κορίτσια του σπιτιού της μαντάμ Παρί (το ρόλο υποδύθηκε υποδειγματικά η σπουδαία Δέσπω Διαμαντίδου) στην Τρούμπα.

Ήταν παράφορα ερωτευμένη κι εξαρτημένη από τη σχέση της με τον προαγωγό της, Ντόρη. Όταν αυτός την εγκαταλείπει, εκείνη πέφτει στα πόδια του και τον παρακαλά να μείνει. Η σπαραξικάρδια σκηνή ακόμη και σήμερα προκαλεί την ίδια συμπόνια για τη γυναίκα που πέφτει χαμηλά, για χάρη του έρωτα, με τραγική κατάληξη. Μία σκηνή, που θα πρέπει να διδάσκεται στις σχολές Υποκριτικής.Και είναι τόσο πειστική στο ρόλο της, που θαρρείς ότι στη ζωή της θα βρέθηκε ένας τέτοιος έρωτας. Αλλά, όπως η ίδια έχει δηλώσει, δεν έχει πέσει ποτέ στα πόδια ενός άνδρα. Και ναι, αυτό είναι το μεγαλείο του ταλέντου της. Να υποκρίνεσαι κάτι άλλο από αυτό που είσαι, κάτι διαφορετικό από αυτό που έχεις ως βίωμα.Μάλιστα, όπως η ίδια έχει αποκαλύψει, τη σταματούσαν στο δρόμο γυναίκες και της έλεγαν πως κάθε φορά που έχουν πρόβλημα με τον αγαπημένο τους, σκέφτονται τη φράση της… «θα φαρμακωθώ».

Κατερίνα Χέλμη: Ο ανυπότακτος χαρακτήρας της

Όπως είχε δηλώσει η ίδια σε συνέντευξή της στην Καθημερινή, στη ζωή της ήταν ανυπότακτη. Το ακριβώς αντίθετο δηλαδή από τον τίτλο της μοιραίας γυναίκας που τη συνόδευε, ως απόρροια των ρόλων που έπαιζε. Ήθελε τα πράγματα να περνάνε από εκείνη. Να έχει το πάνω χέρι.Όσο για τον τίτλο της ωραίας, δεν την ενδιέφερε ποτέ. Γι’ αυτό και ήθελε να υποδύεται κόντρα ρόλους και κυρίως, να μην παίζει τις κυρίες με τα φρου φρου και τα καπέλα. Άλλωστε, δεν της άρεσε το πρότυπο της «γυναίκας – γατούλας». Το κοινό εκτίμησε τις υποκριτικές της ικανότητες, το ανδρικό εκτίμησε και την εντυπωσιακή εμφάνιση της. Η ίδια γνώριζε ότι ήταν ωραία, αλλά όπως έχει εξομολογηθεί, δεν προσπάθησε ποτέ για την εμφάνισή της.Δεν έδινε τόση σημασία στην εικόνα της, όσο θα έδιναν άλλες ωραίες γυναίκες. Η μόνη αλλαγή που είχε κάνει, ήταν να βάψει ξανθά τα μαλλιά της.

Όσον αφορά την προσωπική της ζωή, αυτή μοιάζει βγαλμένη από ρομάντζο, αφού ο σύζυγός της είναι ο παιδικός της φίλος. Με τον ακαδημαϊκό, Κωνσταντίνο Σβολόπουλο ήταν συμμαθητές στο δημοτικό, στη σχολή Χιλ. Για πολλά χρόνια η σχέση τους ήταν φιλική, μέχρι που αυτή μετατράπηκε μαγικά, σε έρωτα. Παντρεύτηκαν στα 50 τους και μέχρι σήμερα ζουν ευτυχισμένοι.

Κατερίνα Χέλμη: Η σχέση με τον πατέρα της

Η σπουδαία ηθοποιός είχε δηλώσει για την αδυναμία που είχε στον πατέρα της: «Αναρχική ως χαρακτήρας, δεν ήθελα Αρχή πάνω στο κεφάλι μου, μόνο τον πατέρα μου πίστευα». Από αυτόν εισέπραξε απέραντη αγάπη και υποστήριξη.Ήταν δίπλα της, ακόμη και στις πρόβες για να την εμψυχώσει και να τη σηκώσει στην αγκαλιά του μετά το τέλος κάθε παράστασης. Ακόμη και στα 75 του χρόνια, ήταν στα καμαρίνια και την περίμενε για να τη σηκώσει στην αγκαλιά του, όπως η ίδια είχε εξομολογηθεί συγκινημένη, σε μία τηλεοπτική της εμφάνιση.