Ακόμα σε κίτρινο, αλλά μια ανάσα μακριά από τον πορτοκαλί συναγερμό βρίσκεται η Αττική όσον αφορά το ζήτημα της παρατεταμένης ανομβρίας με τα αποθέματα στους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ να συνεχίζουν να μειώνονται ραγδαία χωρίς να αναπληρώνονται.
Στις 14 Μαρτίου τα απολήψιμα αποθέματα ανέρχονταν σε 659.226 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, όταν την αντιστοιχη περσινή ημέρα ήταν στα 940 εκατομμύρια και δύο χρόνια πριν στο 1.114.803 εκ. κ.μ. Η φετινή ποσότητα μάλιστα είναι σχεδόν η μισή του μέσου όρου της τελευταίας δεκαετίας.
Με δεδομένο ότι οι ετήσιες απαιτήσεις της πρωτεύουσας ανέρχονται σε σε 400 εκ. κ.μ. νερού γίνεται εύκολα αντιληπτό πώς εάν δεν προχωρήσουν με ταχύτατους ρυθμούς τα απαραίτητα έργα και οι καιρικές συνθήκες δεν αλλάξουν, η ανομβρία θα μετατραπεί σύντομα σε λειψυδρία καθώς η πρωτεύουσα διαθέτει εξασφαλισμένο νερό για διάστημα περίπου δύο ετών καθώς κάθε χρόνο «λείπουν» 200 εκ. κ.μ..
Η μείωση των αποθεμάτων στους τέσσερις ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ είναι ταχεία με την εταιρία να έχει ετοιμάσει ήδη τριπλό πλάνο δράσης προσπαθώντας να ισορροπήσει το ισοζύγιο των απαραίτητων επενδύσεων με τα τιμολόγια του νερού προκειμένου αυτά να διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα.
Οι πρώτες κινήσεις έχουν γίνει με τις αντλήσεις από τη Μαυροσουβάλα, κάτω από την Πάρνηθα, ενώ ήδη έχουν ξεκινήσει δοκιμαστικές αντλήσεις και από τον βοιωτικό Κηφισό, και προετοιμάζεται το έργο μεταφοράς νερού από τους ποταμούς στα Κρεμαστά, κινήσεις με τις οποίες η Αττική εξασφαλίζεται για διάστημα 4 ετών. Ωστόσο, το ζήτημα του νερού από τον βοιωτικό Κηφισό δεν είναι μία απλή εξίσωση, αφού θα πρέπει να αποσαφηνιστεί πόσο νερό υπάρχει δεδομένου ότι αυτό χρησιμοποιούν και οι αγρότες. Αυτές είναι γρήγορες κινήσεις εξασφάλισης της Αττικής, αλλά η απόφαση που πρέπει να ληφθεί είναι πολιτική και για το λόγο αυτό έχουν ήδη ξεκινήσει συσκεψεις με εκπροσώπους της περιοχής.
«Δεν έβρεξε πολύ, δε χιόνισε πολύ. Υπάρχει μια περίπτωση για αύξηση των αποθεμάτων έως το τέλος της περιόδου, αλλά δεν περιμένουμε θαύματα. Κατά συνέπεια πρέπει απαραίτητα να να έχουμε εναλλακτικές λύσεις για κάθε περίπτωση», ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης κατά την παρουσίαση της Μονάδας Επεξεργασίας Νερού (ΜΕΝ) στις Αχαρνές, η οποία τροφοδοτεί το 60% του Λεκανοπεδίου Αττικής με υψηλής ποιότητας πόσιμο νερό.
Η ΕΥΔΑΠ έχει έτοιμο και σχέδιο τριών φάσεων για περιορισμό της κατανάλωσης νερού, ανάλογα με τις συνθήκες, το οποίο θα ανακοινώσει εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο από τις συνθήκες και φτάσουμε στα όρια του πορτοκαλί συναγερμού.
Το plan b της ΕΥΔΑΠ αφορά τη μεταφορά και χρήση νερού από δυο ποταμούς που εισρέουν στα Κρεμαστά, το οποίο μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της Αττικής χωρίς να μετατοπίσει τα προβλήματα σε άλλη περιοχή: «Το προχωράμε και προσπαθούμε να επιταχύνουμε τα έργα με μία νομοθετική ρύθμιση. Η συγκεκριμένη λύση μπορεί να είναι μακροχρόνια», ανέφερε ο κ. Σαχίνης εξηγώντας ότι σήμερα λείπουν περί τα 200 εκ. κ.μ. ετησίως, ποσότητα που μπορεί να μειωθεί στα 100 δίνοντας ανάσα στο λεκανοπέδιο για 4 χρόνια σε περίπτωση που συνεχιστούν οι σημερινές υδρολογικές συνθήκες.
Το κόστος των εναλλακτικών σεναρίων
Στα Κρεμαστά εισρέουν κάθε χρόνο 3,5 δισ. κ.μ. Η ΕΥΔΑΠ ενδιαφέρεται να «τραβά» περίπου το 5% του ύδατος που εισρέει στα Κρεμαστά, κάτι που θα εξασφαλίσει την πρωτεύουσα για πολλά χρόνια με τη χρήση τους να περιορίζεται αποκλειστικά στην περίπτωση που εξακολουθήσει να υφίσταται πρόβλημα ανομβρίας. Πρόκειται για μια επένδυση, το ύψος της οποίας έχει εκτιμηθεί για τις δύο φάσεις της σε 535 εκ. ευρώ, τα οποία δε συμπεριλαμβάνονται στο δεκαετές επενδυτικό πλάνο της εταιρίας ύψους 2,1 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον κ. Σαχίνη, το νερό των Κρεμαστών είναι εξαιρετικής ποιότητας, προέρχεται από την ορεινή Ναυπακτία, είναι επιφανειακό αφού είναι το αποτέλεσμα βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων, ενώ με το έργο αυτό στο μέλλον μπορεί να φτάνει στις βρύσες των καταναλωτών στην Αθήνα ακόμα και νερό από την Πίνδο.
Ωστόσο, ουδείς αποκλείει η κίνηση αυτή να αντιμετωπίσει αντιδράσεις και ενδεχομένως προσφυγές ή/και απορριπτικές αποφάσεις από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Για το λόγο αυτό η ΕΥΔΑΠ προετοιμάζει και διαγωνισμό για αφαλατώσεις σε διάφορες περιοχές, ιδανικά για υφάλμυρο νερό – εφόσον εντοπιστεί – εξαιτίας του χαμηλότερου κόστους ή για αλμυρό, το οποίο θα αυξήσει σημαντικά το κόστος. Ο σχετικός διαγωνισμός αναμένεται σύντομα να βγει στον αέρα.
Αναφορικά με το κόστος των εναλλακτικών σεναρίων, σύμφωνα με τον κ. Σαχίνη αυτό θα κυμανθεί σε 10 – 15 σεντς στην περίπτωση των Κρεμαστών για ποσότητα 200 εκ. κ.μ ποσό αντίστοιχο με αυτό στο οποίο η ΕΥΔΑΠ αγοράζει ήδη το αδιύλιστο νερό από το Ελληνικό Δημόσιο. Ωστόσο εάν όλα αυτά καθυστερήσουν και προχωρήσει η λύση των αφαλατώσεων, το κόστος θα φτάσει κοντά στα 85 σεντς με 1 ευρώ στην περίπτωση του αλμυρού νερού και περίπου στο μισό, 40 με 45 σεντς στην περίπτωση του υφάλμυρου.
Εάν συνεχιστεί η ανομβρία πριν προλάβουν να ολοκληρωθούν τα έργα που για τα Κρεμαστά απαιτούν διάστημα περίπου δύο ετών, το plan c αφορά την εναλλακτική λύση της μεταφοράς νερού από τις εκβολές του Αχελώου με μεγάλα τάνκερ σε συγκεκριμένα λιμάνια και είσοδό του στο κανάλι της ΕΥΔΑΠ.
Ταυτόχρονα με όλα αυτά η ΕΥΔΑΠ ήδη διερευνά με πιλοτικές αντλήσεις και την πιθανή ύπαρξη νερού στην περιοχή της Φυλής.
Προσπάθεια να παραμείνουν χαμηλά τα τιμολόγια
Ιδιαίτερα κρίσιμος θεωρείται ο παράγοντας της διατήρησης των τιμολογίων του ύδατος στην πρωτεύουσα σε χαμηλά επίπεδα. «Οι τιμες πρέπει να μείνουν χαμηλά και πρέπει να δούμε πως θα γίνει αυτό. Πρέπει να κάνουμε μόνο τις έξυπνες επενδύσεις κι αυτές που πραγματικά χρειάζονται για να μπορεί να ρέει το νερό απρόσκοπτα στο λεκανοπέδιο», ανέφερε ο κ. Σαχίνης.
Προσέθεσε πως ήδη τα έργα της Ανατολικής Αττικής που έχουν ενταχθεί στο δεκαετές επενδυτικό πλάνο της εταιρίας ύψους 2,1 δισ. ευρώ εκτελούνται με ευρωπαικούς πόρους σε ποσοστό 90% και αντίστοιχες λύσεις αναζητούνται και για τα υπόλοιπα ακόμα και μέσω lobbying στις Βρυξέλλες. Στόχος είναι σε συνεργασία με το Δημόσιο να πειστεί η Ευρωπαική Ενωση να αυξήσει τις επιδοτήσεις για έργα νερού.
Στοίχημα οι απώλειες νερού
Εκτός των έργων εξασφάλισης της υδροδότησης της πρωτεύουσας κρίσιμο στοίχημα στις ξηρές περιόδους αποτελεί και η μείωση των απωλειών νερού. Σήμερα η ΕΥΔΑΠ παρά τα προβλήματα με τους αγωγούς εξαιτίας της παλαιότητας, έχει ποσοστό ατιμολόγητου νερού 23%, όσο είναι και ο ευρωπαικός μέσος όρος.
Οσο για τις πραγματικές απώλειες νερού από διαρροές, ανέρχονται στο 15%. Για την περαιτέρω μείωσή του «τρέχουν» έργα αντικατάστασης μετρητών προκειμένου να έχει αλλάξει το σύνολο έως το 2029, αλλά και αλλαγής των δικτύων στα σημεία που πλέον η εταιρία γνωρίζει ότι είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Ηδη έχει ξεκινήσει εργολαβία αλλαγής δικτύων στο Ψυχικό και την Πεύκη, ενώ θα ακολουθήσουν άλλες τέσσερις για περίπου 90 χλμ δικτύου η καθεμία.
Προτεινόμενο Άρθρο
Σήμερα το δίκτυο ύδρευσης εξυπηρετεί πληθυσμό περίπου 4,5 εκ. κατοίκων σε 69 δήμους με τα εγκατεστημένα υδρόμετρα να ανέρχονται σε 2.185.00 και το συνολικό μήκος αγωγών να φτάνει τα 14.500 χλμ. Η μέση ημερήσια κατανάλωση ύδατος ανέρχεται σε 1.100.000 μ³/ημέρα (από 950.000 έως 1.250.000 μ³/ημέρα) με τη μερίδα του λέοντος (65%) να αφορά τις αστικές καταναλώσεις. Ακολουθούν: 20% ενίσχυση ΟΤΑ, 5,5% τιμολόγιο Δημοσίου – ΟΤΑ, 7,5% βιομηχανία – επαγγελματίες, 2% δημόσια, φιλανθρωπικά κ.α.
Για τη μείωση των απωλειών, η ΕΥΔΑΠ ακολουθεί πλάνο επενδύσεων συνολικού ύψους 398 εκ. ευρώ, το οποίο αφορά:
Εργα για τη βελτιστοποίηση του δικτύου ύδρευσης με στόχο τη μείωση των διαρροών: 169,8 εκ. ευρώ με ολοκλήρωση έως το τέλος του 2029.
μαζικές αντικαταστάσεις παλαιών υδρομετρητών και αντικατάσταση με «έξυπνους»: 122,6 εκ. ευρώ με ολοκλήρωση έως τον Δεκέμβριο 2029.
ολοκλήρωση επέμβάσεων στη διώρυγα Θηβών του Υδραγωγείου Μόρνου: 54,58 εκ. ευρώ (Δεκέμβριος 2028)
αποκατάσταση της αμφίδρομης λειτουργίας του κλειστού ενωτικού υδραγωγείου Μόρνου – Μαραθώνα: 18 εκ. ευρώ (Ιανουάριος 2028)
Εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης τοπικών βλαβών και μέτρων ασφαλείας σε όλες τις εγκαταστάσεις του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος: 9,68 εκ. ευρώ (έως Δεκέμβριο 2025)
Διασφάλιση υποδομών μεταφοράς ακατέργαστου ύδατος διώρυγας Κιθαιρώνα στην ευρύτερη περιοχή Κοκκινίου: 23,9 εκ. ευρώ (έως Δεκέμβριο 2027).
Ευελιξία στις προσλήψεις και αλλαγές στις διαδικασίες του νόμου 4412
Ο κ. Σαχίνης επανέλαβε για ακόμα μία φορά και το αίτημα της ΕΥΔΑΠ για ευελιξία στις προσλήψεις, οι οποίες τώρα γίνονται μέσω ΑΣΕΠ. Ανέφερε ότι ο αριθμός των εργαζομένων που ενίσχυσαν την εταιρία τα προηγούμενα οκτώ χρόνια ήταν μικρότερος των αποχωρήσεων με αποτέλεσμα σήμερα το ανθρώπινο δυναμικό να είναι μειωμένο κατά 100 άτομα.
«Κάνουμε και outsourcing, φέρνουμε και εργολάβους αλλά είναι δύσκολο να βρεις και εργολάβους και επιστημονικό προσωπικό, υδραυλικούς, μηχανικούς», τόνισε ο επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ.
Παράλληλα με επιχείρημα την ανάγκη επιτάχυνσης των έργων, επανέφερε στη συζήτηση το ζήτημα της προώθησής τους ως στρατηγικών επενδύσεων και όχι με τις αυστηρές προβλέψεις του νόμου 4412 για τις δημόσιες συμβάσεις.
Αναγκαίες κρίνονται από τη διοίκηση της εταιρίας οι επιχορηγήσεις των επενδύσεων ώστε να συγκρατηθούν τα τιμολόγια, αλλά και ο μετασχηματισμός της εταιρικής δομής της ΕΥΔΑΠ με σκοπό τον διαχωρισμό των μη ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων και την ενεργοποίηση συγχωνεύσεων και εξαγορών.
Η ΜΕΝ Αχαρνών όπου λειτουργούν ταυτόχρονα και υποδομές διαχείρισης ιλύος (λάσπης), λειτουργεί από το 1978 και έχει επεκταθεί δύο φορές, το 1989 και το 1992, ενώ συνεχώς αναβαθμίζεται και εκσυγχρονίζεται.
Είναι μία από τις τέσσερις που λειτουργούν με τις υπόλοιπες να βρίσκονται στο Γαλάτσι, το Πολυδένδρι και τη Μάνδρα Ασπροπύργου. Στις εγκαταστάσεις των μονάδων αυτών το νερό καθίσταται πόσιμο και εν συνεχεία διανέμεται μέσω του δικτύου ύδρευσης.
Οι εγκαταστάσεις στις Αχαρνές διασφαλίζουν την παροχή νερού στο 60% των περιοχών του Λεκανοπεδίου και ειδικά όσων βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο, ενώ διαθέτουν συνολική ονομαστική διυλιστική ικανότητα 850.000 m³/d.
Παράλληλα, στις ίδιες εγκαταστάσεις έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία σύγχρονες μονάδες διαχείρισης ιλύος. Η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς υφίσταται περαιτέρω επεξεργασία προκειμένου να γίνει διαχωρισμός των στερεών αποβλήτων από το νερό και στη συνέχεια το νερό εισέρχεται στην είσοδο της κάθε ΜΕΝ για νέα διαδικασία καθαρισμού.
Οι ποσότητες της στερεάς ιλύος συλλέγονται για περαιτέρω αξιοποίηση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βελτιωτικό του εδάφους, για διάφορες καλλιέργειες όπως και για την τσιμεντοβιομηχανία και την κεραμοποιία.
Στις εγκαταστάσεις της ΜΕΝ Αχαρνών βρίσκονται διαπιστευμένα Χημικά Εργαστήρια καθώς και Μικροβιολογικό Εργαστήριο για τη διενέργεια δοκιμών για τον προσδιορισμό χημικών και μικροβιολογικών παραμέτρων στο ανεπεξέργαστο και πόσιμο νερό. Τα εργαστήρια αυτά αξιοποιούν πλήρως τις τεχνολογικές εξελίξεις, προκειμένου να επιτυγχάνεται υψηλή ευαισθησία και ορθότητα μετρήσεων.
Η ΕΥΔΑΠ έχοντας ως στρατηγικές προτεραιότητες τη βιώσιμη διαχείριση του νερού, τη συνεχή αναβάθμιση των υπηρεσιών της και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, έχει εντάξει στο δεκαετές πρόγραμμα επενδύσεων της, 690 εκατ. ευρώ που αφορούν σε έργα αναβάθμισης και επέκτασης των δικτύων ύδρευσης, έργα αναβάθμισης των Μονάδων Επεξεργασίας Νερού και σε έξυπνους μετρητές.
